Całościowy charakter

Jednym z warunków dobrego przygotowania tekstów na lekcję jest ich całościowy charakter. Zdania tworzące większe zespoły treściowe są korzystniejsze od luźnych jednozdaniowych przykładów, są też od nich ciekawsze i budzą więcej zainteresowania. Od dobrze zaś przygotowanego tekstu zależy często przebieg lekcji. Należy więc tej sprawie poświęcić baczną uwagę i nie szczędzić wysiłku, aby tekst na lekcję był starannie przygotowany. Następnym etapem pracy z uczniami będzie analiza tekstu, jego rozbiór gramatyczny. Tu należy powołać się na pracę Jadwigi Dańcewiczowej, gdyż autorka omawia w niej wyczerpująco szereg przykładów takiej analizy. Ważną zasadą przy przeprowadzaniu rozbioru zdań jest zasada stopniowania trudności. Rozbiór zdania jest pracą trudną, toteż należy zaczynać od zdań łatwych. W zdaniach takich uczniowie nie napotkają żadnych trudności ani w określaniu związków wyrazów, ani w ich klasyfikacji. Stopniowo wprowadzamy zdania o różnym szyku wyrazów (np. Głową kryje wlos biały. Z szumem liść suchy wiatr w doliny niesie) lub o bardziej skomplikowanych sposobach wyrażania podmiotu (Obaj zapisali się do szkoły zawodowej) czy też orzeczenia (Dnie stawały się coraz krótsze). Z kolei będziemy wprowadzali zdania z rozwiniętymi określeniami, np. przydawką porównawczą (Chłopy jak dęby walili się pokotem) itp. Musimy jednak pamiętać, że w tym stopniowaniu trudności nie wolno nam przekraczać granicy, którą ustala program.