„Części mowy”

Dział pt. „Części mowy” zawierający podstawowe wiadomości z zakresu semantyki, fleksji i słowotwórstwa występuje w programie wszystkich trzech lat wstępnej systematyki. W klasie V zapoznają się uczniowie z rzeczownikiem, przymiotnikiem, liczebnikiem, pośrednio też z zaimkiem, w klasie VI z czasownikiem, w klasie VII z nieodmiennymi częściami mowy. Program poleca rozpatrywanie części mowy pod względem ich znaczenia, budowy, form odmiany, a ponadto funkcji, jaką spełniają w zdaniu. Program stoi bowiem na stanowisku ujmowania wiadomości o wyrazie w sposób jak najbardziej, wszechstronny. W związku z tym nie wydziela się także słowotwórstwa jako osobnego działu, lecz wprowadza się je stopniowo w związku z omawianiem poszczególnych części mowy. Program ogranicza również na tym poziomie zakres wiadomości
o zaimku, pomijając klasyfikacje zaimków na osobowe, dzierżawcze, pytające, względne itd. Zrozumienie zaś funkcji zaimka wprowadza stopniowo, a mianowicie zaimka rzeczownego przy rzeczowniku, przymiotnego przy przymiotniku, liczebnego przy liczebniku i przysłownego przy przysłówku. W zakresie nauki o czasowniku program uwzględnia zarówno jego znaczenie, jak i rolę w zdaniu, przede wszystkim zaś kładzie nacisk na znajomość podstawowych form z dziedziny fleksji czasownika.