Kategorie wyrazów

Przy przeprowadzaniu rozbioru zdań należy zwracać baczną uwagę szczególnie na rzadziej występujące kategorie wyrazów: spójniki, przyimki, partykuły. Stale też należy łączyć wiadomości z ortografii z rozbiorem gramatycznym, zwracając uwagę zwłaszcza na naukę interpunkcji i to zarówno w zdaniu pojedynczym rozwiniętym, jak też złożonym. Naukę o zdaniu realizujemy w trzech klasach szkoły podstawowej, tj. V, VI i VII. Punktem wyjścia dla nauki składni będzie przypomnienie wiadomości o zdaniu, z jakimi zetknęli się już uczniowie w klasach niższych. Zapoznali się tam z pojęciem zdania, nauczyli się określać podmiot i orzeczenie, wreszcie wyróżniać określenia podmiotu lub orzeczenia w zdaniu rozwiniętym. Na tych wiadomościach opieramy więc naukę o zdaniu w klasie V. Utrwalamy tu przede wszystkim umiejętność rozpoznawania rodzajów zdań, tzn. zdań pytających, rozkazujących i oznajmujących. Wprowadzamy też nowy rodzaj zdania, tj. zdanie wykrzyknikowe. Równolegle zapoznajemy dzieci z używaniem odpowiednich znaków interpunkcyjnych, tj. wykrzyknika i pytajnika. Ponadto uczniowie zaznajamiają się z użyciem przecinka w zdaniu pojedynczym.