Lekcje gramatyki mogą być różne

Rozróżniamy wśród nich zazwyczaj trzy rodzaje: zasadnicze, utrwalające i syntetyczne. Lekcje zasadnicze poświęcone są analizie nowego materiału językowego, zdobywaniu nowych wiadomości i utrwalaniu ich. Omówiliśmy je charakteryzując budowę lekcji gramatyki. Lekcje utrwalające inaczej zwane powtórzeniowymi służą do nieutleniany uprzednio zdobytego materiału. Na lekcjach tego typu stosujemy wspomniane wyżej ćwiczenia dwojakiego rodzaju. Albo podajemy,tekst i żądamy ucznia ustosunkowania się do niego pod względem gramatycznym, tzn. wskazania i objaśnienia opracowanych uprzednio zjawisk gramatycznych; albo też polecamy mu ułożenie tekstu zawierającego dane zjawiska językowe czy formy gramatyczne. Lekcje takie są doskonałym sposobem opanowania materiału gramatycznego. Są one jednak rzadko stosowane przez nauczycieli zmuszonych do pośpiechu małą ilością czasu, jaki mają do dyspozycji. Brak zaś tych lekcji nie pozwala młodzieży gruntownie opanować materiału gramatycznego i stąd wynika m. in. niedostateczne przygotowanie językowe absolwenta zarówno szkoły podstawowej, jak i średniej.