Mszyca porzeczkowo czyściecowa

Zenon Klemensiewicz w swej Dydaktyce nauki o języku ojczystym. Lekcja gramatyki, prowadzona indukcyjnie, daje młodzieży okazję do próby własnych sił, zachęca do samodzielnego wysiłku myślowego. Nauczyciel musi zdawać sobie sprawę z wartości tej metody i jej istoty, postawę jego musi cechować opanowanie, brak pośpiechu, bo stąd płyną zasadnicze błędy. Nauczyciel, który nie kończy rozpoczętej analizy, nie przeznacza odpowiedniej ilości czasu na wysiłek myślowy, na zastanowienie się uczniów, lecz zniechęcony brakami myślowymi młodzieży, sam formułuje nasuwający się wniosek, uogólnienie lub prawidło gramatyczne, ucieka się do metody dogmatycznej i pamięciowej, zaniedbując okazję kształcenia samodzielności myślenia, jaką nastręcza mu nauczanie gramatyki języka ojczystego. Zasadą przy układaniu lekcji gramatyki winno być dla nauczyciela języka polskiego- hasło: „uczeń ma zdobyć wiadomości samodzielnym wysiłkiem”. Praca własna uczniów wysunie się wtedy na plan pierwszy, nauczyciel będzie tylko jej kierownikiem. Wymaga to jednak gruntownego przygotowania się do lekcji oraz dużej sprawności metodycznej.