Nauka składni jest reprezentowana we wszystkich klasach

W pierwszym roku uczniowie powtarzają wiadomości o zdaniu z klas poprzednich, poznają rodzaje określeń w zdaniu pojedynczym oraz uczą się rozróżniać zdania pojedyncze i złożone. Program drugiego roku wstępnej systematyki obejmuje składnię zdania pojedynczego, trzeciego roku składnię zdania złożonego. Naukę składni wiąże się z systematyką i morfologią, wskazując na sposoby wyrażania poszczególnych części zdania za pomocą odpowiednich części mowy i ich form. Natomiast w dziale „Części mowy” program nauczanie gramatyki zwraca uwagę na funkcje wyrazów w zdaniu. W jednym i drugim wypadku chodzi o to, by uczniowie zdawali sobie sprawę ze współzależności znaczenia form i funkcji ich w zdaniu. Program poleca więc podawanie wiadomości o języku metodą ujmującą całość zjawiska językowego, pozwala przez to na wiązanie nauki gramatyki z żywą mową. Obok programu ważną rolę w nauczaniu gramatyki odgrywa podręcznik. Zazwyczaj jest on dostosowany do programu gramatyki języka polskiego w poszczególnych klasach. Ułatwia on nauczycielowi pracę, gdyż dzieli materiał nauczania na poszczególne tematy i wysuwa poszczególne zagadnienia. Nie zawsze wprawdzie zagadnienia te są gotowym materiałem lekcyjnym, ułatwiają one jednak nauczycielowi zarówno rozkład materiału, jak i opracowanie przebiegu poszczególnych lekcji.