Omówienie mowy zależnej i niezależnej

Program zaleca także . Uczniowie powinni byli zetknąć się już dawniej z często spotykanym, szczególnie w utworach literackich (zwłaszcza dramatycznych), sposobem przekazywania cudzych słów. W lekcji poświęconej temu zagadnieniu posłużymy się wyjątkiem zaczerpniętym ze znanego utworu literackiego, w którym występuje forma rozmowy (dialogu). Po odczytaniu tekstu polecimy go uczniom opowiedzieć. Porównując oba te sposoby informacji, uświadomimy postać mowy niezależnej i zależnej. Ćwiczenia tego rodzaju powinny także wskazać uczniom, jakimi środkami posługujemy się przy używaniu obu tych form. Cytowaną wypowiedź poprzedzamy zwykle tzw. słowami objaśniającymi. Są to np. czasowniki mówił, zapytywał, odpowiedział. Na zakończenie należy zwrócić uwagę na to, kiedy używamy mowy zależnej, a kiedy niezależnej. Omówimy też zasadę stosowania cudzysłowu, pauzy i dwukropka. Silny nacisk należy zresztą zawsze kłaść przy omawianiu zdań na zasady interpunkcji. Uczniowie powinni sobie dobrze uprzytomnić potrzebę stosowania znaków pisarskich w różnych związkach składniowych. Znaki przestankowe są w piśmie tym, czym intonacja w żywej mowie. Wynikają one z sensu naszych wypowiedzi, lecz są nieodzownym uzupełnieniem związków i stosunków, jakie zachodzą między wyrazami.