W każdym zdaniu wyodrębniamy następnie grupę podmiotu i orzeczenia

Mając np. za przedmiot rozbioru gramatycznego pierwsze zdanie Ojca zadżumionych Trzy razy księżyc odmienił się złoty, jak na tym piasku rozbiłem namioty, zaczynamy rozbiór od analizy składniowej, określamy zdanie główne i podrzędne oraz nazywamy zdanie podrzędne. W każdym zdaniu wyodrębniamy następnie grupę podmiotu i orzeczenia i nazywamy poszczególne określenia. Po rozbiorze składniowym przystępujemy do rozbioru morfologicznego. Nauczyciel wybiera jeden z wyrazów, zazwyczaj bardziej charakterystyczny, pyta ó jego budowę słowotwórczą i poleca oznaczyć formę. Określamy podstawę słowotwórczą i formant oraz osobę, liczbę, czas i stronę. Następnie możemy zapytać o liczebnik trzy i polecić podać jego odmianę. Po analizie wybranych wyrazów pod względem morfologicznym badamy znajomość zjawisk fonetycznych, polecimy np. w wyrazach księżyc i odmienił wyjaśnić różnicę w wymowie samogłosek. Rozbiór taki jest typowym przykładem ćwiczeń sprawdzających. Jest ćwiczeniem uczącym stosowania wiadomości gramatycznych oraz doskonałym środkiem sprawdzania wyników. Rola nauczyciela na lekcji polega z^tem na kierowaniu doborem materiału językowego jako przedmiotu analizy gramatycznej oraz na organizowaniu pracy myślowej uczniów. Praca ich winna być jak najbardziej samodzielna. Polega ona na umiejętności zarówno obserwacji, jak i wyciąganiu wniosków oraz na systematycznym uprawianiu ćwiczeń gramatycznych.