Wiadomości gramatyczne, trzeba umieć organizować

Samodzielność ucznia i kierownicza rola nauczyciela w organizowaniu tej pracy oto główne zasady postępowania przy nauczaniu gramatyki w naszej szkole. W prowadzeniu lekcji przez nauczyciela powinny przeważać takie pytania ‘ i polecenia, które pobudzają młodzież do obserwowania zjawisk językowych, szukania podobieństw lub różnic, do wysnuwania wniosków. Dlatego pytania muszą być jasne i ścisłe. Kierownicza .rola nauczyciela na lekcji gramatyki powinna wyrażać się również przez wpływanie na odpowiedni dobór materiału językowego, który ma być przedmiotem analizy na lekcji. Uczniowie powinni być najbardziej aktywni w części lekcji poświęconej obserwacji i analizie dobranego materiału oraz wyciąganiu z tych obserwacji wniosków i uogólnień, które muszą być wynikiem ich samodzielnego zmyślenia. Jakie są rodzaje tych uogólnień? Najprostszym i najczęściej występującym uogólnieniem jest stwierdzenie istnienia pewnych zjawisk i ustalenie ich cech, np. istnienia głosek dźwięcznych i bezdźwięcznych, istnienia wyrazów określających właściwości przedmiotu, które spostrzegamy lub o których myślimy, odpowiadających na pytania jaki? jaka? jakie? itp. Drugim rodzajem uogólnienia jest definicja, np. zdania lub części mowy. Trzecim podział, inaczej klasyfikacja, np. podział głosek na spółgłoski i samogłoski, rzeczowników na deklinacje, zdań na zdania współrzędne i podrzędne. Takie postacie uogólnień, jak definicja i klasyfikacja, wymagają już pewnego wyrobienia zdolności abstrakcyjnego myślenia.