Wprowadzenie uogólnień jest konieczne i pożyteczne, bo utrwala wiadomości
Nie należy jednak przebierać miary i opierać gramatyki wyłącznie na spamiętaniu pewnych definicji i klasyfikacji. Nie należy ich lekceważyć, lecz trzeba pamiętać, że umiejętność dobrej obserwacji zjawisk językowych i wykorzystanie jej w życiu to główny cel nauki gramatyki. Lekcja podająca nowy materiał nie przyniesie wyników, jeżeli wiadomości już zdobyte przez uczniów nie zostaną utrwalone drogą ćwiczeń gramatycznych. Ćwiczenia gramatyczne dzielimy zasadniczo na ćwiczenia utrwalające i sprawdzające. Ćwiczenia utrwalające są to ćwiczenia, jak mówi sama nazwa, zmierzające do utrwalenia zdobytych wiadomości. Mają one za zadanie trwałe przyswojenie przez uczniów wiadomości z przerobionej dziedziny gramatyki. Ćwiczenia utrwalające stosuje się, po zapoznaniu z pewnym uogólnieniem gramatycznym, na lekcji lub w projektowanej pracy domowej. Do ćwiczeń utrwalających należą takie ćwiczenia, jak:
- wyodrębnianie w wyrazie głosek,
- wyszukiwanie w tekście części mowy i określanie ich form,
- dzielenie wyrazów na podstawę słowotwórczą i formant,
- układanie lub rozpoznawanie rozmaitych rodzajów zdań.
Ćwiczenia te są dobrze znane i najczęściej stosowane przez nauczycieli. Celem ich jest przyswojenie pamięciowe materiału.